طراحی پورتال

پورتال چیست؟

در ابتدا به سبب راحتی شما، ذکر یک نکته‌ی مهم را ضروری می‌دانیم. واژه های پرتال و وب سایت، مفاهیمی هستند که معمولا کاربران تفاوت آن‌ها را به درستی نمی‌دانند. به عنوان مثال ممکن است کاربری به یک وب سایت احتیاج داشته باشد اما فکر کند که پورتال نیاز اوست یا برعکس. لازم به ذکر است بگوییم پرتال و پورتال هر دو به یک مفهوم اشاره می‌کنند؛ این موضوع را در ابتدای مقاله مطرح کرده ایم زیرا می‌خواهیم از سردرگم شدن شما جلوگیری کنیم.

پورتال (Web Portal) که به آن درگاه وب هم می‌گوییم، یک طراحی خاص از وب سایت است. پورتال ها اطلاعات لازم از منابع مختلف را در قالب یک فرم به صورت دسته بندی شده جمع آوری می‌کنند؛ اطلاعات گفته شده عبارت‌اند از : سامانه های تجاری، اطلاعات ایمیل ها، سامانه های مختلف ارتباطی، موارد اطلاع رسانی، ابزارهای مختلفی برای پیکربندی و مدیریت، گزینه های شخصی سازی و… .  پرتال ها با توجه به میزان کاربرد، اهمیت ویژه ای در بین شرکت ها و سازمان ها بدست آورده اند.

در پورتال ها معمولا هر منبع، یک فضای اختصاصی برای خودش دارد که به آن portlet می‌گوییم؛ پرتلت در واقع اجزای نرم افزار در رابط کاربری می‌باشند که قابل جابه جایی و مدیریت هستند. پورتال در لغت به معنی دریچه و درگاه است؛ اما در فضای مجازی صفحه ای است که به مخاطبان امکان دسترسی به نیازهایشان را می‌دهد، در واقع یک پورتال، درگاهی است که اطلاعات و اسناد را مدیریت کرده و سازماندهی‌شان را بر عهده می‌گیرد. پورتال ها این قابلیت را دارند که جستجوی داخلی روی دامنه آن‌ها انجام دهند. هم چنین سرویس هایی مانند ثبت نام، اطلاعات دیتابیس، ایمیل، اخبار و… را در اختیار شما قرار می‌دهند.

اهمیت طراحی پرتال

یک پورتال از سیستمی تشکیل شده که تحقیق و توسعه را برای کاربر آسان کرده و او را به دنیایی از مطالب و مقالات جدید وارد می‌کند. در گذشته از پورتال ها فقط برای جستجو استفاده می‌کردند؛ اما با گسترش فضای مجازی، پورتال ها نیز پیشرفت کرده اند، در نتیجه می‌توانند هر کاری انجام دهند؛ به عنوان مثال می‌توان میان کاربر عضو و کاربر مهمان تفاوت قائل شد، مثلا در یک پورتال دانشگاهی، می‌توانیم تعیین کنیم که صفحه خدمات تنها برای دانشجویان باز شود و کاربران مهمان نتوانند به این صفحه وارد شوند؛ از طرفی اطلاعات مربوط به واحدها را می‌توان در صفحه جداگانه به کاربر مهمان هم نشان داد. کاربران در زمان ورود، سطح دسترسی خود را تعیین می‌کنند و این دسترسی برای افراد و گروه های مختلف متفاوت است. طراح همه‌ی این موارد را در پیاده سازی پورتال درنظر می‌گیرد. پورتال ها به شرکت ها و سازمان ها کمک می‌کنند تا رویه ها را کنترل کرده و امنیت را برقرار کنند.

تفاوت پورتال و وب سایت

تفاوت های زیادی بین پرتال و وب سایت وجود دارد اما در حالت کلی معماری راه اندازی سایت نسبت به ایجاد پورتال ساده تر می‌باشد. البته این به این معنا نیست که ساخت سایت مراحل ساده ای دارد، زیرا ممکن است یک کسب و کار اطلاعات بسیار زیادی را شامل شود. ما در این مقاله می‌خواهیم به بررسی برخی از تفاوت های میان این دو بپردازیم بنابراین با ما همراه باشید.

♦ خدمات وب سایت ها در دسترس همه افراد است، در حالی که برای استفاده از امکانات پورتال به صورت جزئی باید از طریق نام کاربری و رمز عبور اقدامات کرد.

♦ وب سایت ها می‌توانند اطلاعات و فایل های زیادی را که در صفحه قابل نمایش است، در خود جای دهند، اما در حالت کلی این اطلاعات از منابع محدودی تهیه شده اند و تا حدودی تخصصی هستند، اما در پورتال این منابع گسترده و پراکنده تر است، یعنی پورتال به تنهایی اطلاعات خاصی ندارد، بلکه طراحی می‌شود تا کاربران را راهنمایی کند که به سایت و یا بانک های اطلاعاتی دیگر دسترسی داشته باشند.

♦ اطلاعات پرتال ها با سرعت بیشتری نسبت به وب سایت ها بروزرسانی می‌شوند.

♦ هدف پورتال ها ارائه امکانات برای رفع نیاز کاربران است، یعنی پورتال ها کاربرمحور هستند؛ اما وب سایت ها معمولا به صورت موضوع‌محور طراحی می‌شوند. البته که طراحان سایت نیز خدمات و امکانات خاصی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند، در نهایت مخاطبان سایت باید به نوعی با موضوع کسب و کار در ارتباط باشد؛ به عنوان مثال کودکان نمی‌توانند با مفاهیم سیاسی یک وب سایت ارتباط برقرار کنند.

♦ پورتال ها با کاربرانشان ارتباط متقابل برقرار می‌کنند، اما وب سایت ها این قابلیت را به طور گسترده ندارند.

♦ مهم ترین تفاوت بین این دو، مبحث اقتصاد است درحالی که هر دو برای کسب درآمد بیشتر تلاش می‌کنند؛ پورتال ها از طریق تبلیغات مختلف به کسب درآمد می‌پردازند.

♦ پورتال کاربران را به سمت وب سایت های دیگر هدایت می‌کند و کار آن ها فقط راهنمایی است.

♦ پورتال ها همانند یک دروازه برای دسترسی به منابع اطلاعاتی و پایگاه داده ها هستند.

♦ فرایند بهینه کردن پورتال ها امری متفاوت است.

ما برای ساخت پورتال حرفه ای چه می کنیم؟

دنیای ایجاد وب سایت و پورتال شامل شباهت ها و تفاوت های زیادی می‌باشد. میزان شباهت آن ها به حدی زیاد است که برخی از کاربران قادر به تشخیص تفاوت های وب سایت یا پورتال نیستند. تقریبا تمامی نکاتی که در طراحی یک وب سایت حائز اهمیت است در طراحی پورتال نیز بسیار مهم می‌باشد. تیم تخصصی ما برای طراحی پورتال های حرفه ای نکات بسیار زیادی را در نظر می‌گیرند. در ادامه به بررسی این موارد می‌پردازیم.

1- ظاهری جذاب
نباید تصور کنید که وقتی می‌گوییم ظاهری جذاب، منظورمان این است که باید حتما عناصر و رنگ های خاصی در طراحی وجود داشته باشد. ظاهر جذاب و حرفه ای برای یک پورتال شخصی نسبت به پورتال سازمانی بسیار متفاوت است. به عنوان مثال پورتال شخصی را می‌توان با رنگ صورتی طراحی کرد بدون این که عجیب باشد، اما آیا پورتال سازمانی یک وزارتخانه می‌تواند تم صورتی رنگ داشته باشد؟

رنگ و طرح ها یک دنیای کاملا تخصصی است. تیم راستین وب هنگام راه اندازی پورتال، همواره از گرافیست های خلاق و ایده پرداز استفاده می‌کند. ظاهر پورتال شما بر اساس نوع شغل و جایگاه تان و با در نظر گرفتن همه اصول روانشناسی طراحی می‌شود به شکلی که کاربر هنگام ورود احساس راحتی کند. 
بیشتر بخوانید: روانشناسی و تاثیر رنگ ها در طراحی سایت

2- کاربر باید راحت باشد
تصور کنید پورتالی با رعایت همه‌ی اصول حرفه ای از جمله گرافیک، سئو، معماری و… طراحی شده اما راحتی کاربر را در نظر نگرفته است. مثلا مخاطب برای پیدا کردن مطلب مورد نظر خود باید ده دقیقه به جستجو بپردازد! چنین پورتالی می‌تواند کاربر را جذب کند؟ مطمئنا خیر.

در حقیقت همه‌ کارهایی که ما برای ایجاد پرتال انجام می‌دهیم و همه‌ دقت های گوگل در زمینه رتبه بندی پورتال ها، به این دلیل است که کاربران راحت باشد. برای جلب رضایت کاربران باید اهداف و نیازها کاملا مشخص باشد و سپس از طریق ساخت سایت حرفه‌ای همه چیز با دسترسی کاملا آسان در اختیار کاربر قرار خواهد گرفت. ما در طراحی پورتال همه‌ این موارد را در نظر می‌گیریم.
بیشتر بخوانید: نکات گرافیکی طراحی سایت

کاربر باید بتواند بعد از وارد شدن به پرتال شما به راحتی به اطلاعات مورد نیاز خود دسترسی داشته باشد، ایجاد مسیر های راحت متناسب با نیاز مخاطبان یکی از نکات مهم برای داشتن یک تجربه کاربری خوب می‌باشد. برای نمونه افراد باید بتوانند بعد از وارد شدن به پرتال بیمه خود، یه راحتی به خدمات نام نویسی، پرونده الکترونیکی، سوابق بیمه، اطلاعات شخصی و… دسترسی داشته باشد.

3- استفاده از آخرین فناوری های روز دنیا
راه‌های بسیار زیادی برای ساخت پورتال وجود دارد، آن چه بین طراحی حرفه ای و معمولی تفاوت ایجاد می‌کند، استفاده از تکنولوژی روز مطابق با پیشرفت جامعه می‌باشد. ما برای داشتن طراحی حرفه ای، همواره با دانش روز دنیا پیش می‌رویم. پس از این که نوع پورتال مورد نظرتان تعیین شد، آن را با برترین زبان های برنامه نویسی یا دیگر روش های موجود پیاده سازی می‌کنیم.

اهمیت این موضوع در قابلیت توسعه‌ پورتال بسیار مهم است. شما باید بتوانید در آینده به قابلیت های آن اضافه کنید. در صورتی که طراحی با روش های قدیمی یا کم اعتبار انجام شود، امکان بروزرسانی و یا توسعه راحت پرتال برای شما میسر نمی‌باشد؛ در نتیجه همواره مجبور به صرف هزینه های گزاف جهت توسعه پورتال خواهید بود.

نکته قابل توجه دیگری که در هنگام راه اندازی پرتال وجود دارد در این موضوع نهفته است که داده ها و اطلاعاتی که از کاربر دریافت می‌شود، نباید به صورت پراکنده ذخیره شوند بلکه نیاز به سازماندهی دارند؛ بنابراین جهت طبقه بندی اطلاعات می‌توان از ابزار Directory استفاده کرد.

مزایای طراحی زیر پرتال 

اگر شما یک دفتر مرکزی که شامل چندین شعبه است را اداره می‌کنید، نیازی به طراحی پرتال برای هر شعبه ندارید. کافی است یک پورتال برای دفتر اصلی تهیه کرده و برای هر شعبه از یک زیرپرتال استفاده کنید که امکانات پرتال اصلی را به ارث برده است. سطوح مختلف در هنگام طراحی پورتال اصلی به صورت جداگانه طراحی خواهد شد که این موضوع امکان شخصی سازی را برای مشتریان فراهم می‌کند؛ بدین معنا که شما می‌توانید آن را متناسب با سلیقه خود تغییر دهید. در این صورت نیاز به استخدام افراد فنی و عقد قرار داد با شرکت های دیگر به طور قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند.

طراحی پرتال به صورت ریسپانسیو (واکنش گرا)

ممکن است تا به حال برایتان پیش آمده باشد که پورتال را با موبایل، تبلت یا… باز کرده باشید و با صفحه ای نامرتب مواجه شوید. این مشکل بدان معناست که پورتال به شکل ریسپانسیو طراحی نشده است. وقتی یک پورتال به شکل واکنش گرا طراحی شده باشد، فرقی نمی‌کند که آن را از طریق چه وسیله ای و با چه سایزی باز کنید، در هر صورت ظاهر آن به درستی و بدون نقص به شما نمایش داده می‌شود. این امکان در میان معیارهای تشخیص یک پورتال حرفه ای مورد مهمی می‌باشد. اهمیت طراحی ریسپانسیو به این دلیل است که در گذشته اکثر کاربران از طریق کامپیوتر یا لپ تاپ با پورتال ها ارتباط برقرار می‌کردند؛ اما امروزه شاهد رشد چشمگیری در استفاده از تلفن های همراه هستیم. با توجه به انواع و سایزهای مختلف این وسیله، پورتال باید قابلیت این را داشته باشد که خودش را با سایز دستگاه مورد نظر تطبیق دهد. شرکت راستین وب با استفاده از تکنیک های تخصصی، ایجاد پورتال شما را به صورت کاملا ریسپانسیو انجام می‌دهند.

رعایت اصول سئو

پورتال شما توسط موتورهای جستجو همچون گوگل به کاربران نمایش داده می‌شود. این موتورها بر نحوه فعالیت شما نظارت دارند؛ هر چه پورتال حرفه ای تری داشته باشید، موتورهای جستجو به شما امتیازات بالاتری اختصاص می‌دهند. میزان “اهمیت به کاربران” معیار اصلی امتیازدهی به شما می‌باشد. سئو علمی است که با رعایت آن، موتورهای جستجو، پورتال شما را به عنوان پورتال حرفه ای تشخیص داده و آن را به کاربران بیشتری معرفی می‌کند، در نتیجه باعث رشد و پسشرفت کسب و کار شما خواهند شد. کارشناسان با تجربه ما در شرکت طراحی پورتال راستین وب، با آنالیز کسب و کار و رقبایتان شرایطی را مهیا می‌کنند تا به موفقیت بیشتر دست یابید.
بیشتر بخوانید: سئو SEO چیست؟

در ادامه به ذکر برخی توضیحات لازم در مورد پرتال ها می‌پردازیم تا اطلاعات کامل تری داشته باشید.

اشاره به انواع پورتال ها

طراحی پورتال تخصصی: اگر یک پورتال با هدف ارتقای هدف خاصی ساخته شود به آن پورتال تخصصی می‌گوییم برای مثال می‌توانیم به پورتال های مهندسی یا مشاوره پژوهشی اشاره کنیم.

طراحی پورتال های شهری: همانطور که از نام این پورتال مشخص است این پورتال برای شهرها طراحی می‌شود و در آن اطلاعات مربوط به هر شهر قرار می‌گیرد.

طراحی پورتال های تجاری: پورتال تجاری از دو بخش B2B و B2C تشکیل شده اند که در آن B مخفف Business و نماد تجارت و C مخفف Customer و نماد مشتری است.

طراحی پورتال های شرکتی: این دسته از پورتال ها برای یک شرکت طراحی می‌شوند و کارمندان استفاده کنندگان آن هستند.

طراحی پورتال های علمی: کاربران از این دسته پورتال ها برای تبادل داده و اطلاعات استفاده می‌کنند.

نگاهی به بخش فنی پورتال

برخی از قسمت های فنی پورتال اختیاری و برخی از آن ها جز بخش های ضروری محسوب می‌شوند، به عنوان مثال بخش Web Service اختیاری بوده و بخش Application server ضروری می‌باشد. حال می‌خواهیم به بررسی امکانات آن ها بپردازیم.

♦ Taxonomy: برای دسته بندی داده ها از Taxonomy استفاده می‌شود به گونه ای که اطلاعات را در قالب فایل دریافت کرده و آن ها را به منابعی تبدیل می‌کند که قابل ویرایش، حذف و جستجو توسط کاربر باشد.

♦ Crawler: بخش هایی از سایت را به صورت خودکار یا برنامه های از قبل تعیین شده می‌خواند.

♦ Portlet: پورتلت یکی از عناصر مهم و سازنده وب سایت است. و به عنوان رابط بین منابع اطلاعاتی و کاربر شناخته می‌شود. نحوه کارکرد آن به این صورت است که درخواست کاربر را گرفته و بعد از بررسی، صفحه مورد نظر کاربر را نمایش می‌دهد.

ویژگی های پورتال

♦ کاربرمحور بودن پورتال ها: بدین معنا که آن ها با هدف برطرف کردن نیاز مخاطبان طراحی می‌شوند. به عنوان مثال از امکاناتی که پورتال در اختیار کاربران قرار می‌دهد، می‌توان به گفتگو (چت) آنلاین، بررسی انجمن های مختلف، مشاهده اخبار و تازه ها و … اشاره کرد.

♦ امکان دسترسی به انواع اطلاعات و داده ها: مدیران باید بتوانند دسترسی کاربران به سایت را محدود کنند.

♦ قابلیت طراحی به صورت سفارشی: پرتال ها شرایطی را مهیا می‌کنند تا شما علاوه بر سفارشی سازی ظاهر؛ بتوانید داده ها و اطلاعات را نیز یکپارچه سازی کنید؛ به گونه ای که هر کاربر بتواند به راحتی به اطلاعات مورد نظر خود، دسترسی داشته باشد.

♦ یکپارچگی: پرتال ها این امکان را در اختیار شما قرار می‌دهند تا نرم افزارهای کامپیوتری را با سیستم های سازمان خود منطبق کنید.

♦ امکان برقراری تماس با سایر کاربران

♦ امکان دسترسی به سایر برنامه های کاربری

♦ توانایی در انجام امور روزمره

♦ فراهم کردن امکان جستجو برای کاربران به عنوان مثال جستجوی گزارش ها و یا تحلیل ها

♦ سرعت، دقت و امنیت بالا

دسته بندی پورتال ها از نظر حرفه کاری

بررسی پرتال ها از نگاهی دیگر

پورتال ها به دو دسته افقی و عمودی نیز تقسیم می‌شوند. پورتال افقی پلتفرمی است که در شرکت های مشابه هم استفاده می‌شود و حاوی اطلاعات و نیز سرویس های مختلف است. پورتال عمودی بر روی یک صنعت تمرکز می‌کند و پاسخ گوی گروه های خاصی در صنعت و… می‌باشد.

دسته بندی پرتال ها از نظر کاربرد

پورتال ها بسته به کاربرد انواع مختلفی دارند که عبارت اند از : پورتال شخصی، پورتال دولتی، پورتال بیمه، پورتال عمومی، پورتال املاک، پورتال مناقصه، پورتال سهام، پورتال جستجوگر، پورتال فرهنگی، پورتال شرکتی، پورتال خبری، پورتال ارتباط با مشتری، پورتال فروشگاهی، پورتال آگهی و تبلیغات و…

در ادامه به توضیح مختصر دو نوع پورتال پر کاربرد می‌پردازیم.

♦ پورتال شخصی:
این پورتال مربوط به یک شخص و فعالیت های او می‌باشد. فرد می‌تواند شغل، نمونه های انجام شده و رزومه خود را روی پورتال قرار دهد. پورتال ها شرایطی را مهیا می‌کنند تا بتوانید مطالبی را در قالب مجله اینترنتی یا همان وبلاگ در اختیار مخاطبانتان قرار دهید. شما می‌توانید لینک شبکه های اجتماعی را در آن قرار داده و به پرسش های کاربران خود پاسخ دهید. همچنین با ایجاد وب پرتال به کاربران خود این امکان را بدهید تا نظرات و پیشنهادات خود را به ثبت برسانند.

♦ پورتال دولتی:
از زمانی به بعد دولت ها متوجه شدند که به پورتال ها نیاز دارند تا بتوانند خدمات دقیق و کاملی به شهروندان ارائه دهند. از پورتال های دولتی می‌توان به پورتال بیمارستان های دولتی، پورتال وزارت خانه، پورتال دانشگاهی و… را اشاره کرد. که در اینجا به بررسی برخی از آن ها می‌پردازیم.

♦ ♦ پرتال دانشگاهی:
در ابتدای مقاله توضیح کوتاهی راجع به پرتال دانشگاهی داده ایم. در اینجا قصد داریم شما را با طراحی پرتال دانشگاهی بیشتر آشنا کنیم پرتال دانشگاهی به دانشجویان و اساتید کمک می‌کند تا به خواسته هایشان نزدیک شوند. به عنوان مثال می‌توان به خدماتی مثل پرداخت شهریه برای هر دانشجو و یا کلاس آنلاین اشاره کرد. هنگام راه اندازی وب پرتال دانشگاهی باید نرم افزار مناسبی را در نظر گرفت تا امکان پیاده سازی خدماتی از قبیل پایگاه داده، رابط کاربری مناسب، تجربه کاربری (UX) بالا و … وجود داشته باشد.

♦ ♦ پرتال مدرسه:
اگر شما صاحب یک مدرسه هستید، می‌توانید در زمان طراحی سایت مدرسه تصاویری از دانش آموزان در بازه های سنی متفاوت تهیه کنید و به عنوان اسلایدر در بالای سایت خود قرار دهید. با طراحی پرتال مدرسه می‌توان برای هر دانش آموز و یا معلم، پنل شخصی را در نظر گرفت که امکانات و ویژگی های منحصر به فرد خود را دارد؛ برای نمونه معلمان می‌توانند جزوات درسی را آپلود کرده و امکان دانلود آن را برای دانش آموزان خاصی فراهم نمایند. همچنین می‌توانید در قالب یک تقویم روز های تعطیل، اردو ها و دیگر اخبار را به دانش آموزان اطلاع دهید.

♦ ♦ پرتال بیمارستان دولتی
در طراحی سایت بیمارستان و درمانگاه لیستی از سرویس ها و خدمات درمانی که بیمارستان ارائه می‌دهد قرار داده می‌شود. همچنین امکان قرار دادن مقاله های مختلف، اطلاعات تماس، آدرس بیمارستان،معرفی بیمارستان و… برای شما فراهم شده. بیماران می‌توانند به صفحه مختص خود مراجعه کرده و روند درمان و هزینه های پرداخت شده را بررسی کنند.

جمع بندی

ما در این نوشتار تفاوت وب سایت و پورتال را توضیح داده ایم اما باز هم ممکن است سوالاتی برای شما پیش آید، در این صورت می‌توانید از کارشناسان تیم راستین وب مشاوره رایگان بگیرید. در واقع کافی است نیاز و ایده های خود را توضیح دهید، تیم حرفه ای ما، با تجربه چندین ساله به راحتی تشخیص می‌دهند که شما به طراحی وب سایت، طراحی پورتال یا چه نوعی از هر کدام احتیاج دارید. هدف ما تمرکز کامل شما بر زمینه کاری خودتان است بنابراین درگیر اصطلاحات نشوید.